Veel mensen zeggen het wel eens: Ik kreeg bijna een paniekaanval? Maar wat is een paniekaanval. In veel gevallen gaat het namelijk niet om een paniekaanval. Een paniekaanval is meer dan alleen schrikken of je zelf ergens zorgen overmaken. Het kunnen wel aanleidingen zijn die leiden tot een paniekaanval, maar het is het niet. Logische vraag is dan: Wat is een paniekaanval dan wel?

Hoe ontstaat een paniekaanval?

Het lichaam reageert in bepaalde situaties met activatie van adrenaline in het bloed. Die reactie ontstaat in de hersenen en wordt dan ook wel een alarmsysteem. Een onmisbaar proces, want het maakt de mens alert en zorgt ervoor dat je (misschien onbewust) actie onderneemt. Wanneer je bijvoorbeeld bijna wordt aangereden, activeren de hersenen een injectie met adrenaline naar het bloed. Hierdoor kun je (hopelijk) net op tijd wegspringen of wegduiken. De hersenen zorgen in extreem korte tijd ervoor dat je snel kan reageren.

In geval van een paniekaanval gebeurt dit proces, zonder dat er een duidelijke aanleiding voor is. Dat wil zeggen, dat het lichaam in korte tijd een hoge dosis adrenaline in het bloed pompt, wat het lichaam niet kwijt kan. Op dat moment ontstaat er dus een teveel aan adrenaline in het bloed. Op dat moment ontstaan symptomen als hartkloppingen, pijn op de borst of benauwdheid.

Uit diverse onderzoeken blijkt dat mensen die veelvuldig een paniekaanval ontwikkelen een tekort hebben aan serotonine. Deze stof heeft invloed op het zelfvertrouwen, emotie, geheugen, stemming, slaap, seksuele activiteit, eetlust en verwerking van pijnprikkels. Deze stof zorgt er dus voor dat informatie wordt uitgewisseld in de hersenen wat uiteindelijk leidt tot een bepaalde handeling. Bij bestrijding van paniekaanvallen wordt dan ook veelvuldig serotonine voorgeschreven. In tegenstelling tot dat veel mensen denken zijn dit remmers. Het medicijn zorgt namelijk voor regulering van heropname van serotonine, waardoor meer serotonine overblijft voor het uitwisselen van informatie in de hersenen.

Uit bovenstaande blijkt dat het dus gaat om een lichamelijke aandoening en niet om een psychiatrische aandoening. Toch kunnen veel mensen een gebeurtenis herinneren die van invloed kan zijn op de paniekaanvallen. Denk aan erge stress, een ongeluk, verlies of ander pijnlijk moment. De puur lichamelijke kant van het verhaal valt dus sterk te betwijfelen.

Symptomen van een paniekaanval

De meest voorkomende paniekaanval symptomen zijn:

• Hartkloppingen
• Pijn op of in de borst
• Een (extreem) benauwd gevoel, waardoor je het gevoel hebt dat je geen adem krijgt
• Een slap tot duizelig gevoel. Je hebt het gevoel dat je moet flauwvallen of je evenwicht niet onder controle hebt.
• Een misselijk gevoel tot extreme misselijkheid
• Onrustig gevoel. Je hebt het gevoel dat je NU wat moet
• Tintelend tot pijnlijk gevoel in handen en benen.

Mensen die veelvuldig last hebben van paniekaanvallen, leiden aan een paniekstoornis. Personen die hieraan leiden beschrijven een paniekaanval veelal als het gevoel alsof ze doodgaan. Een paniekaanval kan omschreven worden als een langdurige schrikreactie. Normaliter verdwijnt bij een schrikreactie het gevoel van verstijving, angst of benauwdheid na enkele seconden. Bij een paniekaanval blijft dit gevoel langdurig hangen zonder dat hiervoor een aanwijsbare reden voor is. Of is er toch een reden voor een het krijgen van een aanval?

Waardoor krijg je een paniekaanval?

De oorzaken van een paniekaanval zijn niet eenduidig. Ofwel, het kan veroorzaakt worden door uiteenlopende redenen. Personen die leiden aan een paniekstoornis, dat wil zeggen veelvuldig een paniekaanval krijgen, ontwikkelen in veel gevallen wel een aanval op een bepaalde locatie of in een bepaalde situatie. Veelvoorkomende locaties zijn bijvoorbeeld in een tunnel, in het vliegtuig, in de auto, op de snelweg, drukke locaties of gewoon op straat. Dat een paniekaanval iedere keer op dezelfde locatie is niet vreemd. Het is een reactie van lichaam.

Stel je hebt een aanval gehad in het vliegtuig enkele jaren geleden. Wanneer je na enkele jaren toch weer een keer wilt proberen te vliegen, maak je je vooraf zorgen. Het zal toch niet weer gebeuren? Wat als het gebeurd? Doordat je jezelf angstig maakt met het feit dat het weer zou kunnen gebeuren, krijg je ook uiteindelijk een paniekaanval. De psychiatrische term voor het ontwikkelen van zo’n situatie is conditioneren.

Kan ik paniekaanvallen krijgen?

De personen die een paniekaanval krijgen zijn divers. Van een stratenmaker tot een arts komt het voor. Uit onderzoeken blijkt dat circa 3% tot 5% van de bevolking last heeft van een angststoornis of paniekstoornis. Dat wil nog niet zeggen dat eenmalige paniekaanval, maar in deze percentage voorkomt. Verwacht wordt dat circa 1 op de 3 mensen wel eens een paniekaanval heeft gehad.

Enkele bronnen beweren dat mensen met meer intelligentie en inlevingsvermogen meer kans lopen op een aanval. Overigens is dit niet met zekerheid te zeggen, waardoor het nog maar de vraag is of deze conclusie klopt.